ურარტუ

• სახელმწიფოს წარმოქმნა :

ვანისა და ურმიის ტბების მიდამოებში მდებარეობდა.

ძვ.წ IX ს-იდან ძვ.წ VI ს-მდე იარსება.

დედაქალაქი  ტუშფა.

• საშინაო და საგარეო პოლიტიკა :

ძვ.წ VIIIს  ურარტუს ძლიერების ხანა .მეფეები: მენუა(ძვ.წ 819-786); არგიშთი (ძვ.წ 786-764

ძვ.წ VIII ს-ის ბოლოს - სკვითებმა და კიმირიელებმა დაიპყრეს. ძვ.წ 590 წელს მიდიელებმა გაანადგურეს.